Stefan Essmanowski

Stefan Essmanowski był jedną z około stu osób rozstrzelanych na terenie położonym obok Karnego Obozu Pracy Treblinka I, zwanym dziś Miejscem Straceń. Egzekucję przeprowadzono 2 marca 1942 roku około godziny 19.
Stefan Essmanowski urodził się 8 sierpnia 1898 r. w Miechowie. W 1917 roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1919-1920 był jednym z redaktorów pisma „Zdrój”. W tym czasie również skupiał wokół swojej osoby grupę ekspresjonistów, z którą współpracował. W 1922 r. obronił pracę doktorską pt. „O sielankopisarzach polskich” napisaną pod kierunkiem Stanisława Windakiewicza. Po studiach zamieszkał w Warszawie, gdzie pracował jako nauczyciel. Następnie w latach 1928 -1929 mieszkał w Poznaniu. Tu pracował dla tygodnika „Tęcza” jako redaktor techniczny. Pod pseudonimem Stefan Jazgot zamieszczał własne tłumaczenia z języka francuskiego i angielskiego. Był wykładowcą w oddziale dramaturgicznym poznańskiej Wielkopolskiej Szkoły Muzycznej.
W 1930 r. zamieszkał na stałe w Warszawie, był wykładowcą na wydziale sztuki reżyserskiej Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej. W tym czasie zajmował się również krytyką literacką i teatralną oraz rozwijał zainteresowania literaturą hiszpańską i włoską. Był literatem, romanistą oraz współpracownikiem „Tygodnika Ilustrowanego” i „Wiadomości Literackich”. Podczas okupacji uczył na tajnych kompletach. Stefan Essmanowski jest znany ze swoich przekładów np. z opracowania „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza z 1934 r.
Essmanowski był działaczem konspiracyjnej organizacji wojskowej – Komenda Obrońców Polski (KOP).
W kwietniu 1941 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu na Pawiaku. Stamtąd 2 marca 1942 r. przywieziono go do Karnego Obozu Pracy Treblinka I.

Źródła: Kartoteka Muzeum Więzienia Pawiak,
http://www.encyklopediateatru.pl/o…/70908/stefan-essmanowski

I.S.