14 czerwca 2021 roku na terenie Muzeum Treblinka odbyły się uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.
Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady został ustanowiony uchwałą Sejmu RP z 8 czerwca 2006 r. Obchody tego święta wyznaczono na 14 czerwca. Tego dnia, w 1940 r. do obozu koncentracyjnego Auschwitz przybył pierwszy transport polskich więźniów politycznych. Ta pierwsza grupa więźniów dotarła do obozu z Tarnowa, wśród 728 osób byli żołnierze Wojska Polskiego, członkowie organizacji niepodległościowych, harcerze, studenci a także niewielka grupa polskich Żydów. Dzień ten przyjmuje się jako rozpoczęcie funkcjonowania KL Auschwitz
Uroczystości rozpoczęły się o 9.00 występem muzycznym w aranżacji Witolda Radomskiego, który wykonał dwa utwory: „Jaskółka” oraz „Bagaż”. Słowa do tych utworów napisała Bożena Węgrzynek, nauczycielka z miejscowości Wilga.
Następnie zgromadzonych Gości przywitał Dyrektor Muzeum Treblinka, Edward Kopówka. Uroczystości poprowadziła Ilona Flażyńska, pracownik Muzeum.
Część artystyczną rozpoczęła się od przedstawienia rysu historycznego stacji kolejowej w Treblince, następnie uczennica Szkoły Podstawowej im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Kosowie Lackim Iga Stefańczuk odczytała wiersz Władysława Szlengla, „Mała stacja Treblinki”. Po recytacji prowadząca przedstawiła rys historyczny Obozu Zagłady, Karnego Obozu Pracy oraz Miejsca Straceń. W trakcie uroczystości przytoczono relacje byłych więźniów: Jerzego Rajgrodzkiego, byłego więźnia Obozu Zagłady oraz byłych więźniów Karnego Obozu Pracy : Zygmunta Chłopka, Edwarda Sypki, Franciszka Byszewskiego oraz Genowefy Gawrysińskiej. Relacje byłych więźniów odczytali pracownicy Muzeum – Monika Samuel, Bartosz Kowalski, Andrzej Siwek oraz Dyrektor Muzeum Edward Kopówka.
Na zakończenie tej część Magdalena Zakrzewska, uczennica Szkoły Podstawowej im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Kosowie Lackim odczytała wiersz Haliny Birenbaum „Gdybym”, a Witold Radomski wykonał utwór „Pozdrowienia z Kosowa Lackiego”. Słowa tego utworu napisał Jakub Reisman.
Po części artystycznej, Dyrektor Muzeum Treblinka odczytał list przesłany przez Marszałka Województwa Mazowieckiego, Adama Struzika do uczestników uroczystości.
Z listu Marszałka Adama Struzika:
W czasie II wojny światowej mieszkańcy Mazowsza byli wyjątkowo brutalnie prześladowani przez okupantów. Wielu z nich straciło życie w niemieckich obozach koncentracyjnych. Dziś oddajemy hołd pomordowanym oraz tym, którzy do tej pory ocaleli i zmagają się z obozową traumą. Ciągle uzupełniamy wiedzę i prawdę o ich wojennych losach. Wierzę, że dzisiejsza ceremonia uzmysłowi nam wszystkim, jakim koszmarem była ostatnia wojna, okrucieństwo i upadek moralności, gdy bestialsko mordowani byli ludzie niewinni, słabi i bezbronni. Ufam, że jeśli będziemy o tym przypominać młodym pokoleniom, tragedia na tak niewyobrażalną skalę już nigdy się nie powtórzy.
Słowo do uczestników skierowała również prof. dr hab. Zofia Chyra-Rolicz, wiceprzewodnicząca Rady Muzeum przy Muzeum Treblinka.
W uroczystościach udział wzięli:
Jerzy Maciej Kublikowski reprezentujący senatora RP wiceministra zdrowia Waldemara Kraski oraz posła Krzysztofa Tchórzewskiego
Jan Słomiak – Burmistrz Miasta i Gminy Kosów Lacki
Agnieszka Ajdys, Dyrektor Szkoły Podstawowej im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Kosowie Lackim wraz z delegacją
Hanna Lecyk, Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sokołowie Podlaskim wraz z delegacją
Sławomir Kordaczuk, Dyrektor Muzeum Regionalnego w Siedlcach oraz Krzysztof Chaberski, Zastępca Dyrektora Muzeum Regionalnego w Siedlcach
Ewa Rutkowska, Dyrektor Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Kosowie Lackim wraz z delegacją
Karol Madej, Dyrektor Muzeum – Dom Rodziny Pileckich wraz z delegacją
Katarzyna Brzezińska oraz Agata Olenderek z Muzeum Getta Warszawskiego
Po uroczystości nastąpiło złożenie wieńców pod Pomnikami Ofiar Obozu Zagłady, Karnego Obozu Pracy, upamiętniającym Romów, Żwirowni i byłej Stacji Kolejowej Treblinka
14 czerwca Dyrektor wraz z Zastępcą Iwoną Wasilewską zasadzili drzewo w Lesie Korczakowskim.
Wszystkim obecnym serdecznie dziękujemy za przybycie.