Wyjazd studyjny pracowników naukowych Muzeum Treblinka do Muzeum Więzienia Pawiak

W dniu 5 lipca 2019r. miał miejsce wyjazd studyjny pracowników Muzeum Treblinka do Muzeum Więzienia Pawiak.

Celem wyjazdu było poszerzenie wiadomości historycznych związanych z funkcjonowaniem więzienia oraz przeprowadzenie kwerendy dotyczącej osób przewiezionych z Pawiaka i rozstrzelanych 2 marca 1942 r. w Treblince.

Pracownicy rozpoczęli zwiedzanie od ulicy Dzielnej, gdzie obecnie znajduje się archiwum Muzeum Więzienia Pawiak. Po zapoznaniu się z wybranymi archiwalnymi materiałami zostali zaproszeni do obejrzenia ekspozycji oraz do wysłuchania grypsów więziennych.

 

Więzienie śledcze zwane Pawiakiem od ulicy Pawiej, przy której mieściła się brama wjazdowa, zbudowano w latach 1830-1836 według projektu słynnego warszawskiego architekta Henryka Marconiego. Znajdowały się w nim oddziały więzienne zarówno dla mężczyzn jak i kobiet (tzw. Serbia). Od 1863 Pawiak stał się więzieniem politycznym, a w czasie rewolucji w Rosji obok Cytadeli Warszawskiej osadzano tu wszystkich uczestników zrywu. W czasie okupacji od 1940 r. był więzieniem śledczym gestapo. Przez mury Pawiaka przeszło około 100 tysięcy osób, z czego ok. 37 tys. straciło życie podczas przesłuchań na ulicy Szucha, zmarło w więziennym szpitalu lub zostało rozstrzelanych podczas egzekucji. Szacuje się, że z ulicy Pawiej wywieziono około 60 tysięcy osób do obozów koncentracyjnych, najwięcej do Auschwitz-Birkenau. Na liście znalazła się również Treblinka, do której trafiło 100 osób, działaczy polityczno-oświatowych, oficerów Wojska Polskiego, inżynierów, nauczycieli. Przywieziono tu min. Stanisława Ratajczyka, działacza Stronnictwa Pracy. Wszystkie ofiary rozstrzelano na Miejscu Straceń, w pobliżu Karnego Obozu Pracy Treblinka I.

Opustoszałe więzienie Pawiaka, Serbii oraz przyległych budynków zostało wysadzone w powietrze przez niemieckich minerów 21 sierpnia 1944r.

Na placu przed budynkiem muzeum znajduje się upamiętnienie niemego świadka Pawiaka-wiązu, na pniu którego już od 1945r. rodziny ofiar umieszczały tabliczki z imionami poległych.

11 lipca 2019