2 września 2023 r. na terenie Muzeum Treblinka odbyły się uroczystości patriotyczno-religijne ku czci Ofiar Karnego Obozu Pracy Treblinka I oraz II wojny światowej. Organizatorem uroczystości była Parafia pw. Trójcy Przenajświętszej i św. Anny w Prostyni oraz Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941-1944).
Uczestnicy spotkali się przy Żwirowni (miejscu niewolniczej pracy więźniów Treblinki I). Następnie rozpoczęła się Droga Krzyżowa prowadzona przez ks. Józefa Poskrobko, proboszcza parafii w Prostyni. Każda z 14 stacji Drogi Krzyżowej opracowana była na podstawie relacji i wspomnień więźniów Karnego Obozu Praca w Treblince. Każdej stacji odpowiada osobiste przeżycia i emocje. To połączenie nabożeństwa, historii, pamięci i emocji.
Po zakończeniu Drogi Krzyżowej kończącej się przy symbolicznych pomnikach upamiętniających zamordowanych w obozie Polaków, Żydów, Romów i Sinti oraz przywitaniu przybyłych gości przez Dyrektora Muzeum Treblinka dr Edwarda Kopówkę i ks. Proboszcza Józefa Poskrobko została odprawiona Msza Święta polowa. W tym roku, ks. biskup Piotr Sawczuk, podczas wygłoszonej homilii mówił o dobrym wykorzystaniu talentów przez człowieka. Każdy jest zobowiązany do budowania pokoju, miłości i zgody. Szczególnie trzeba dążyć do pokoju w tych czasach, gdzie toczy się wojna za naszą granicą. Biblia uczy nas sprawiedliwości i pokoju. Są to ważne wartości, którymi człowiek powinien żyć na co dzień.
W uroczystościach, jak co roku, wzięli udział potomkowie byłych więźniów Obozu Pracy Treblinka I m.in. Antoniego Tomczuka, Zygmunta Chłopka i Ewy Głowali.
Byli obecni przedstawiciele władz samorządowych i państwowych.
- Dariusz Tomczak z delegatury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, reprezentującego Marszałka Adama Struzika
- Marcin Grochowski, Kierownik Delegatury Urzędu Wojewódzkiego w Ostrołęce
- Jan Słomiak – Burmistrz Miasta i Gminy Kosów Lacki wraz z Panią Sekretarz Danielą Prokopiuk i Radną Ewą Arciechowską
- Bożena Kordek – Wójt Małkinia Górna
- Rada sołecka Prostyni na czele z Panią Barbarą Dębiec i Barbarą Młynarczyk,
- Zbigniew Siemko – Komendanta Regionalny Straży Ochrony Kolei w Warszawie,
- Maciej Wójcicki – Zastępca Nadleśniczego Nadleśnictwa Sokołów
oraz przedstawiciele:
- Joanna Gierczyńska – Kierownik Muzeum Więzienia Pawiak
- Małgorzata Iwańska – Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sokołowie Podlaskim
- Katarzyna Szczudlińska– nauczycielka, konsultantka w zakresie języka polskiego, Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń
- 3 Liceum im. Lisa Kuli z Panią Martą Chodorowską
- Szkoły Podstawowej im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Kiełczewie na czele z Dyrektorem Andrzejem Korosiem wraz z sztandarami
- Szkoły Podstawowej nr 2 im. Fryderyka Chopina w Małkini wraz z pocztem przekazanym przez Armię Krajową obwodu „Opocznik”
- Szkoły Podstawowej im. Księga Jana Twardowskiego w Glinie na czele z Dyrektor Justyną Brzozowską i opiekunami wraz ze sztandarem
- Zespołu Szkół w Kosowie Lackim wraz z sztandarem na czele z Panią Dyrektor Hanną Przesmycką
- Zespołu Szkół Salezjańskich w Sokołowie Podlaskim na czele z księdzem Arturem Rogowskim
- Szkoły Podstawowej im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Kosowie Lackim wraz z sztandarem na czele z Panią Dyrektor Agnieszką Ajdys i gronem pedagogicznym
- Szkoły Podstawowej nr 1 im. M. C. Skłodowskiej z Małkini Górnej wraz z sztandarem,
- Szkoły Podstawowej i Przedszkola im. J. Korczaka w Urlach wraz ze sztandarem na czele z Panią Dyrektor Anielą Dobosiewicz
- Zespołu Szkół im. S. Staszica w Małkini Górnej wraz z sztandarami, na czele z Panią Dyrektor Agnieszką Gaś i Panem Wojciechem Hadałą
- Zespołu Szkół Gminnych im. Jana Pawła II w Prostyni z gronem pedagogicznym,
- Szkoły Podstawowej nr 2 im. Janusza Korczaka w Łochowie wraz z sztandarem, na czele z Panią Dyrektor Renatą Jaczewską
- Szkoły Podstawowej im. Janusza Korczaka z Jasienicy wraz sztandarem
- Szkoły Podstawowej w Orle
- Hufca ZHP Sokołów Podlaski im. J. Korczaka na czele z komendantem Sławomirem Pasikiem
- Rady Muzeum Treblinka na czele z Panią Profesor Zofią Chyrą- Rolicz
- ks. Artur Rogowski z Parafii św. Jana Bosko w Sokołowie Podlaskim – kapelan Hufca ZHP Sokołów Podlaski
Premierowo prezentowana była wystawa plenerowa pt. „Kobiety w Karnym Obozie Pracy Treblinka I”. Wystawa składa się z 10 tablic, na których znajduje się krótki rys historyczny Obozu Pracy Treblinka I oraz jego topografia. Istotną częścią wystawy są biogramy więźniarek oraz wspomnienia z obozu. Autorem i kuratorem wystawy jest Anna Remiszewska. Na potrzeby wystawy został opublikowany katalog.
Uroczystość zainaugurował występ muzyczny Witolda Radomskiego mieszkańca Kosowa Lackiego, nauczyciela wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej w Kosowie Lackim, działacza społeczno-kulturalnego. Pan Witold od kilku lat współpracuje z Muzeum Treblinka, zapewniając oprawę muzyczną uroczystościom a przede wszystkim tworząc muzykę do wierszy związanych z tematyką Zagłady i Treblinki. Goście wysłuchali aranżacji czterech utworów:
- Pierwszy utwór „Jedźcie do Treblinki”, jest autorstwa ocalałej z Holokaustu, polsko-izraelskiej pisarki, poetki i tłumaczki Haliny Birenbaum. Został napisany po powrocie z Polski we wrześniu 1986 r. Jako jeden z nielicznych powstał od razu w języku hebrajskim. Drugi pochodzi z tomiku wierszy „Nawet gdy się śmieję”.
- Następna aranżacja to tekst piosenki obozowej. Został przekazany do Muzeum Treblinka przez Krystynę Grabowska byłą więźniarkę Obozu Pracy. Za śpiewanie tej piosenki więźniowie byli karani chłostą. Został wykonany w duecie: Witold Radomski, Ilona Flażyńska.
- Kolejny utwór muzycznych pt. „Bagaż”. Został napisany przez Bożenę Węgrzynek, nauczycielkę z miejscowości Wilga koło Garwolina.
- Ostatnim jest „Modlitwa o wschodzie słońca” – wiersz Natana Tenenbauma, a także piosenka do której muzykę skomponował Przemysław Gintrowski. Wykonywana była przez trio: Kaczmarski-Gintrowski-Łapiński. Jako tekst piosenki stał się „hymnem Dobra w czasach pogardy”. Był nieformalnym hymnem „Solidarności”.
Podczas oficjalnych uroczystości złożono wieńce i zapalono znicze przed pomnikiem upamiętniającym Ofiary byłego Obozu Pracy. W tak ważnym dniu, Dyrekcja Muzeum Treblinka złożyła również hołd ofiarom byłego Obozu Zagłady Treblinka II składając kwiaty przed pomnikiem głównym.
Na uroczystości obecni byli również laureaci konkursu poezji pt. „Pamięć o Zagładzie zapisana w wierszach”. Dyrekcja Muzeum Treblinka wręczyła nagrody następującym osobom:
- Wiesława Kwiek, która otrzymała II miejsce wierszem pt.: „Czternaście lat”
- Monika Szast, która otrzymała III miejsce wierszem pt.: „Apogeum nie-człowieczeństwa”
- Andrzej Wiśniewski, Który otrzymał wyróżnienie wierszem pt. „19 sierpnia w Otwocku”
- Hubert Wycech, który otrzymał III miejsce wierszem pt.: „Piekło na ziemi”
Dyrektor Muzeum serdecznie podziękował wszystkim zgromadzonym, szczególnie: Księdzu Proboszczowi Józefowi Poskrobko, Komendzie Powiatowej Policji w Sokołowie Podlaskim, Komendzie Państwowej Straży Pożarnej w Sokołowie Podlaskim, Ochotniczej Straży Pożarnej z Kosowa Lackiego, Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej RM-MEDITRANS z Sokołowa Podlaskiego i Żołnierzom z 22 Wojskowego Ośrodka Kartograficznego z Komorowa oraz Harcerzom z Hufca ZHP Sokołów Podlaski im. Janusza Korczaka za wystawienie warty honorowej. Podziękowania przekazał również Marzenie Szcześniak, która przygotowała rozważania Drogi Krzyżowej i pozostałym pracownikom Muzeum Treblinka za zaangażowanie się w sprawny przebieg tegorocznych uroczystości.
