W niedzielne popołudnie, 5 lutego br. odbyły się uroczystości upamiętniające 80. rocznicę likwidacji getta w Kosowie Lackim.
Getto w Kosowie Lackim Niemcy utworzyli w pierwszym kwartale 1941 r. Nocą 22 września 1942 r. rozpoczęła się akcja likwidacyjna. Getto zostało otoczone przez oddziały SS. Wiele osób rozstrzelano na miejscu. Około 3500 Żydów z Kosowa zostało zamordowanych w niemieckim Obozie Zagłady Treblinka II. W listopadzie 1942 r. Niemcy zorganizowali w Kosowie Lackim tzw. restgetto, getto szczątkowe, ogłaszając, że Żydzi będą mogli bezpiecznie w nim pracować. W grudniu tego samego roku, oddziały SS niespodziewanie ponownie przeprowadziły akcję likwidacyjną. W kosowskim getcie pozostały tylko nieliczne rodziny żydowskich rzemieślników pracujących w Karnym Obozie Pracy Treblinka I. W lutym 1943 r. Niemcy również i te rodziny wywieźli do Obozu Zagłady Treblinka II.
Uroczystości upamiętniające kres kosowskich Żydów zorganizował Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Kosowie Lackim. W spotkaniu udział wzięli: ks. Paweł Rytel-Andrianik, Dyrektor Biura ds. Komunikacji Zagranicznej w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski, Wicedyrektor Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela KUL, ks. kan. Paweł Anusiewicz, Proboszcz miejscowej parafii katolickiej, Jan Słomiak, Burmistrz Miasta i Gminy Kosów Lacki, Dyrektor Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941-1944) dr Edward Kopówka, Wicedyrektor naszego Muzeum Iwona Wasilewska, wolontariusze opiekujący się synagogą w Orli – Synagoga w Orli – subiektywnie Synagogue in Orla – subjectivel, oraz licznie przybyli mieszkańcy Kosowa Lackiego i szeroko pojętej okolicy.
Podczas spotkania uczestnicy wysłuchali trzech prelekcji: Dr Andrzej Chojnacki z Muzeum Regionalnego w Siedlcach opowiedział o stosunkach polski-żydowskich od XVII do XX wieku; Monika Samuel, pracownik naukowy Muzeum Treblinka krótko zarysowała funkcjonowanie SS- Sonderkommando Treblinka, Artur Ziontek z Ośrodka Kultury w Kosowie Lackim zaprezentował publikacje, w których przedstawiona jest historia kosowskiej żydowskiej społeczności.
Przed spotkaniem przedstawiciele mieszkańców Kosowa Lackiego oraz Muzeum oddal hołd zamordowanym przez Niemców kosowskim Żydom zapalając znicze i składając kamyk przed kamieniem Kosowa Lackiego na terenie upamiętnienia niemieckiego Obozu Zagłady Treblinka II.
Uroczystości zakończył recital poezji śpiewanej w wykonaniu Witolda Radomskiego. Artysta jest, z urodzenia i wyboru kosowiakiem, założycielem Cyganerii Podlaskiej – niezależnej i nieformalnej grupy zrzeszającej artystów i sympatyków szeroko pojętej sztuki.
Podczas spotkania można było zakupić opracowany przez Artura Ziontka, wydany przez Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury okolicznościowy album pt. „Kosów Lacki 1942. W 80. rocznicę likwidacji getta”. Publikacja ma popularny charakter, umieszczono w niej dużo zdjęć Kosowa Lackiego z okresu niemieckiej okupacji.
Fot. P. Maliszewski, M. Szlachtycz, MGOK Kosów Lacki