We wtorek, 14 czerwca 2022 r. na terenie Muzeum Treblinka miały miejsce uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.
Dzień 14 czerwca 1940 r. przyjmuje się jako datę rozpoczęcia funkcjonowania KL Auschwitz. Do tego obozu koncentracyjnego przybył wówczas pierwszy transport polskich więźniów politycznych. Wśród 728 osób przewiezionych z Tarnowa znajdowali się żołnierze Wojska Polskiego, członkowie organizacji niepodległościowych, harcerze, studenci a także niewielka grupa polskich Żydów. Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady został ustanowiony uchwałą Sejmu RP z 8 czerwca 2006 r.
Uroczystości rozpoczęły się o 9.00 występem muzycznym zespołu „Po – słowie” Witolda Radomskiego i Arkadiusza Rogala. Panowie wykonali dwa utwory we własnej aranżacji: „Jaskółkę”, do której słowa napisała Bożena Węgrzynek oraz „Małą stację Treblinki” Władysława Szlengla.
Następnie oficjalnie otworzył i przywitał zgromadzonych Gości Dyrektor Muzeum Treblinka, Edward Kopówka. W swoim wystąpieniu przypomniał:
„W tym roku mija 80-ta rocznica tzw. „Akcji Reinhard”, która miała na celu fizyczną likwidację Żydów, Romów i Sinti przez niemieckich nazistów. W tym celu wybudowano właśnie Obóz Zagłady w Treblince, gdzie wymordowano w sposób przemysłowy 800-900 tysięcy Żydów i od 2 do 4 tysięcy Romów. W Treblince funkcjonował też, założony przez niemieckich okupantów, Karny Obóz Pracy, w którym przebywali Polacy, Żydzi i Romowie. Poprzez ciężką, wręcz niewolniczą pracę w żwirowni, niemieccy okupanci chcieli wychować „posłusznych” sobie ludzi”.
Głos zabrali zgromadzeni Goście:
Posłanka Anna Maria Siarkowska przypomniała o terrorze II wojny światowej poprzez pryzmat bardzo osobistych historii swojej rodziny. Powiedziała m. in.: „ W niemieckich obozach ginęli ludzie różnych narodowości i różnych wyznań. To co łączyło tych ludzi w trudnym okresie II wojny światowej, to to, że odmówiono im człowieczeństwa. Traktowano jak podludzi. […] Nie wystarczy powiedzieć „Nigdy więcej!”. Musimy stać na straży godności ludzkiej i za każdym razem reagować, gdy następuje dehumanizacja jakiejś grupy społecznej. Odpowiedzią musi być miłość i szacunek do drugiego człowieka”.
Następnie do zgromadzonych przemówili: Maik Reichel, Dyrektor Federalnej Agencji Edukacji Obywatelskiej Saksonia-Anhalt (Landeszentrale für politische Bildung Sachsen-Anchalt), Sara Michalska – Zastępca Dyrektora Departamentu Organizacji ds. Organizacyjnych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Elżbieta Sadowska Starosta Powiatu Sokołów Podlaski, Urszula Krzymowska – Radna Powiatu Sokołów Podlaski reprezentująca senatora Waldemara Kraskę oraz Barbara Janina Sochal – Przewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka.
Ilona Flażyńska, pracownik Muzeum Treblinka krótko przedstawiła historię obu niemieckich obozów: Obozu Zagłady Treblinka II oraz Karnego Obozu Pracy Treblinka I. W uroczystościach wzięli udział uczniowie Szkoły Podstawowej im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Kosowie Lackim: Aleksander Olszewski odczytał napisany w warszawskim getcie w 1942 r. wiersz pt. „Pieśń Treblinki”, Patrycja Grzymała przytoczyła słowa treblińskiej „Pieśni obozowej”. Pracownicy Muzeum Treblinka przypomnieli fragmenty relacji Richarda Glazara – uciekiniera z Obozu Zagłady Treblinka II oraz byłych więźniów Karnego Obozu Pracy Treblinka I: Zygmunta Chłopka i Mieczysława Chodźko.
Na zakończenie tej części uroczystości zespół „Po – słowie” wykonał utwory: „Bagaż”, do którego słowa napisała Bożena Węgrzynek oraz własną aranżację wiersza „Treblinka” Felicji Raszkin-Nowak.
Tegoroczne uroczystości odbyły się w cieniu rozgrywającej się za naszą wschodnią granicą wojny. Przemawiający pamiętali w swoich wystąpieniach o walczącej Ukrainie.
W uroczystościach udział wzięli również:
– Józef Maliński, Prezes Gminnego Koła Kombatantów RP w Stoczku Węgrowskim;
– Jan Witkowski i Elżbieta Sadzyńska z Zarządu Głównego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych;
– Hanna Przesmycka, Dyrektor Zespołu Szkół w Kosowie Lackim;
– Agnieszka Gaś, Dyrektor Zespołu Szkół im St. Staszica w Małkini Górnej;
– Anna Maliszewska, Wicedyrektor Szkoły Podstawowej im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Kosowie Lackim wraz z opiekunem uczniów panią Małgorzatą Łach;
– Dorota Ambroziak, Dyrektor Wydziału Oświaty, Kultury i Integracji Społecznej i Wioletta Ogonowska, Dyrektor Wydział Realizacji Budżetu z Urzędu Miasta Ostrów Mazowiecka;
– Rafał Pękała, Zastępca Dyrektora Muzeum Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej wraz Karoliną Kolbuszewską, Kierownikiem Działu Historyczno-Edukacyjnego;
– grupa studyjna młodzieży i opiekunów z Saksonii-Anhalt;
Po tej części uroczystości nastąpiło złożenie wieńców pod Pomnikami Ofiar Obozu Zagłady, Karnego Obozu Pracy, upamiętniającym Romów, Żwirowni i byłej Stacji Kolejowej Treblinka.