Otwarcie wystawy „Stacja Treblinka. Między życiem i śmiercią” w Sokołowie Podlaskim

15 września 2021 r. w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. K. I. Gałczyńskiego w Sokołowie Podlaskim odbyło się uroczyste otwarcie wystawy pt. „Stacja Treblinka. Między życiem i śmiercią”. Wystawa prezentowana jest plenerowo, przed siedzibą Biblioteki, na skwerze im. Franciszka Ząbeckiego, głównego bohatera ekspozycji.

Franciszek Ząbecki, w okresie niemieckiej okupacji, był dyżurnym ruchu na stacji kolejowej w Treblince. Był również żołnierzem AK, który zbierał i przekazywał informacje o działaniach niemieckich w jego najbliższej okolicy. Na bieżąco składał meldunki o dokonywanym ludobójstwie w Obozie Zagłady Treblinka II. Jest autorem najbardziej rozpoznawalnego zdjęcia Treblinki – dymów z podpalonego podczas buntu więźniów 2 sierpnia 1943 r. obozu zagłady. W nocy, 6 sierpnia 1944 r., z zaminowanego przez Niemców budynku stacji kolejowej w Treblince wykradł część listów przewozowych Dyrekcji Generalnej Kolei Wschodniej – Ostbahn, które stały się nielicznymi oryginalnymi dokumentami potwierdzającymi dokonane tu przez Niemców zbrodnie. Między innymi, materiały te posłużyły do ustalenia niemieckiej nazwy obozu oraz obliczenia liczby Ofiar Treblinki II.

Sylwetkę tego niezwykłego człowieka przedstawiła kurator wystawy – Monika Samuel, asystent muzealny w Muzeum Treblinka podkreślając, że: „Pozostał prawym człowiekiem, który nie był bierny wobec rzeczywistości. Trwał w Treblince i gromadził dowody. […] Choć wracanie do wydarzeń, jakie miały miejsce w Treblince podczas II wojny światowej, nie było dla niego zapewne łatwe, wziął udział w 4 procesach przeciwko zbrodniarzom wojennym. […] Jego rola nie zakończyła się wraz z zaprzestaniem działań wojennych. Nadal trwał na posterunku, wziął odpowiedzialność za wyniesione przez siebie dokumenty. Stanął naprzeciw zbrodniarzy i zaświadczył o prawdzie. […] Franciszek Ząbecki zachował swoją ludzką godność, pozostał wierny swoim przekonaniom w czasach odzierających z człowieczeństwa. Cześć Jego Pamięci!”.

Gościem honorowym na tych uroczystościach był wnuk Franciszka Ząbeckiego, Paweł Ząbecki.

Wystawa „Stacja Treblinka. Między życiem i śmiercią” będzie eksponowana na skwerze im. Franciszka Ząbeckiego w Sokołowie Podlaskim do 28 września. Jest częścią obchodów 79. rocznicy likwidacji getta w Sokołowie Podlaskim. Podczas uroczystego otwarcia Piotr Rybak zaprezentował makietę sokołowskiej synagogi wykonaną przez zespół pracowników Miejskiej Biblioteki Publicznej im. K. I. Gałczyńskiego. W trakcie wystąpienia, autor makiety przybliżył okoliczności powstawania makiety. Opowiedział również o historii Żydów z Sokołowa Podlaskiego, o miejscach związanych z nimi.

16 września 2021