W dniach 9 – 10 września w Gdańsku odbyło się forum historyczne „Wege zur erinnerung. Zachować pamięć”. Forum zostało zorganizowane przez Polsko – Niemiecką Współpracę Młodzieży PNWM. Muzeum Treblinka reprezentowane było przez Annę Remiszewską i Monikę Samuel. Uczestnicy forum wysłuchali interesującego wykładu wprowadzającego Wspólne doświadczenia – podzielone kultury pamięci. Polskie i niemieckie wyobrażenia II wojny światowej, wygłoszonego przez prof. dr hab. Roberta Trabę. Po wykładzie rozgorzała polemika. Kwestią wywołującą duże emocje były różnice pomiędzy postrzeganiem II wojny światowej i jej konsekwencji w Polsce i w Niemczech. Istotę problemu ubrał w słowa Dr Tomasz Szturo Zastępca Dyrektora ds. edukacji i zbiorów Muzeum II Wojny Światowej, który stwierdził iż: „Jednostronne mówienie o historii prowadzi do monologu, tymczasem potrzebny jest dialog”.
Następnie Organizatorzy przedstawili program dotacji „Zachować pamięć” za lata 2015 – 2019, jak również plany, jakie PNWM chce zrealizować w roku 2020.
Podczas dwóch dni trwania forum uczestnicy wzięli udział w warsztatach:
- Nasza historia. Polsko – niemiecki podręcznik do historii i jego zastosowanie na projektach polsko – niemieckich.
Podczas warsztatów przedstawiono ideę i historię prac nad wspólnym polsko – niemieckim podręcznikiem do historii. Głównym celem warsztatu było przedstawienie możliwości wykorzystania podręcznika podczas realizacji polsko – niemieckich spotkań młodzieży.
- Potencjał Arolsen Archives/Międzynarodowego Centrum Nazistowskich Prześladowań dla polsko – niemieckich projektów w miejscach pamięci. Praca z dokumentami i przedmiotami.
Arolsen Archives jest największym archiwum dokumentów dotyczących Ofiar i Ocalonych. Zbiory zawierają informację o 17,5 mln osób, są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO „Pamięć Świata”. Podczas warsztatów zaprezentowano projekty, narzędzia i metody, które umożliwiają pogłębianie wiedzy na temat narodowego socjalizmu.
- Lokalne poszukiwania śladów historii podczas polsko – niemieckich spotkań młodzieży – przystępne dla młodzieży podejście tematyczne, długotrwałe efekty pracy projektowej.
Warsztaty umożliwiły zapoznanie się z różnymi sposobami pracy z młodzieżą na temat lokalnej historii, szczególnie kładąc nacisk na wypracowanie wspólnej koncepcji, a także wzbogacanie w nowe pomysły i metody pracy w dwunarodowych i trójstronnych grupach młodzieży.
- Stories that move – historie, które poruszają. Biografie z przeszłości, postawy na dzisiaj.
Podczas warsztatów przedstawiono internetową, wielojęzyczną platformę Stories that move, która zawiera zestaw narzędzi i scenariuszy dla nauczycieli i edukatorów oraz metody, które można wykorzystać podczas polsko – niemieckich spotkań młodzieży. Wspólnie zastanawiano się, w jaki sposób, w oparciu o prawdziwe historie można uczyć młodych ludzi krytycznego myślenia, a także pobudzać ich do refleksji nad własną postawą i wynikającymi z niej wyborami.
- „To mnie poruszyło…” – emocje, uczucia i reakcje uczestników podczas projektów na temat narodowego socjalizmu.
Uczestnicy warsztatów usiłowali odnaleźć odpowiedzi na pytania w jaki sposób radzić sobie
z pojawiającymi się emocjami, jakie wywołuje poznawanie miejsc pamięci; jakie metody, np. edukacji kulturalnej można zastosować, aby młodzież stała się aktywnym uczestnikiem kultury pamięci w zderzeniu z własnymi emocjami.
Pierwszy dzień forum zakończył otwarty wieczór filmowy, podczas którego organizatorzy zaprezentowali kilka krótkich filmów zrealizowanych w ramach programu PNWM „Zachować pamięć”. Zgromadzeni w sali kinowej Muzeum II Wojny Światowej uczestnicy zapoznali się z doświadczeniami młodych ludzi, którzy wzięli udział w polsko – niemieckich spotkaniach młodzieży.
Forum zakończyła dyskusja z udziałem młodzieży, nauczycieli i organizatorów projektów „Zachować pamięć”. Jej tematem przewodnim była Historia w polsko – niemieckich spotkaniach młodzieży – znaczenie dla mnie, znaczenie dziś. Zgromadzeni mieli możliwość spojrzenia na praktyczną stronę realizacji projektów współpracy polsko – niemieckiej. Wysłuchanie każdej ze stron biorącej udział w spotkaniach pokazało – z jednej strony złożoność relacji polsko – niemieckich; różnice w postrzeganiu historii oraz różnice w mentalności społeczeństw obu krajów, z drugiej strony – jak ważne są i jak dużo obopólnych korzyści przynoszą spotkania, rzeczowe rozmowy oraz szacunek i tolerancja we wzajemnych kontaktach.
Bardzo napięty program forum umożliwił poznanie współpracy polsko – niemieckiej w bardzo szerokim ujęciu. Czas pomiędzy warsztatami, wykładami i panelami dyskusyjnymi wypełniały kuluarowe rozmowy. Umożliwiło to wymianę doświadczeń oraz sprzyjało nawiązywaniu kontaktów, które być może, przyniosą owocną współpracę.
Po zakończeniu forum organizatorzy umożliwili zainteresowanym zwiedzenie Muzeum II Wojny Światowej.