Tradycyjnie już, w pierwszą sobotę września, na terenie byłego Karnego Obozu Pracy w Treblince odbyły się uroczystości patriotyczno-religijne. Uczczono 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej, a licznie zgromadzeni uczestnicy oddali hołd ofiarom Karnego Obozu Pracy.
Karny Obóz Pracy Treblinka I został utworzony przez Niemców latem 1941 r. przy kopalni żwiru. W początkowym okresie funkcjonowania obozu osadzano w nim cywilną ludność z powiatu sokołowskiego, potem byli to mieszkańcy wschodnich powiatów całego dystryktu warszawskiego. Pobyt w obozie, w warunkach głodu, terroru oraz niewolniczej pracy często kończył się śmiercią. Szacuje się, że w Karnym Obozie Pracy osadzono w sumie około 20 000 więźniów, z czego około 10 000 zmarło lub zostało zamordowanych. Obóz został zlikwidowany pod koniec lipca 1944 r.
Uroczystości rozpoczęły się przy Żwirowni – miejscu niewolniczej pracy więźniów Treblinki I – Drogą Krzyżową prowadzoną przez ks. Józefa Poskrobko, proboszcza parafii w Prostyni. Podczas Drogi Krzyżowej ksiądz proboszcz podkreślał, jak tragiczny był los więźniów i ofiar Karnego Obozu Pracy Treblinka I. Przypomniał również historię dwóch sióstr, które tu trafiły – Barbary i Hani Zaleskiej.
Po zakończonej Drodze Krzyżowej i przywitaniu wszystkich gości przez Dyrektora Muzeum Treblinka dr Edwarda Kopówkę i ks. Proboszcza Józefa Poskrobko została odprawiona Msza Święta na terenie Miejsca Straceń, pod przewodnictwem Jego Ekscelencji ks. bp seniora Tadeusza Pikusa.
Podczas homilii ks. Biskup skierował do uczestników następujące słowa:
„Od kilku wieków, wraz z rozwojem cywilizacyjno-kulturowym, dużo mówi się o humanizmie, który doceniałby godność osoby ludzkiej i jej niepowtarzalną wartość. Niektórzy twórcy tej pięknej idei humanizmu i ich klakierzy rozumieją ją w duchu budowniczych Wieży Babel, czyli w myśl tak zwanego humanizmu antropocentrycznego. Humanizm ten stawia w centrum człowieka, nie Boga. Jest również humanizm teocentryczny, w którym w centrum życia każdego człowieka jest Bóg. Jak mówiła święta Teresa Wielka: „Bóg sam mi wystarcza” – w centrum jest Bóg. Często mówi się o humanizmie, ale o humanizmie antropocentrycznym, gdzie człowiek staje w miejsce Boga i on jest miarą wszystkiego, co istnieje. On wymyśla prawo, egzekwuje je. Czyli ten, kto będzie silniejszy, bardziej przebiegły będzie tym, który będzie dominował. Wiemy z historii, jak dzieje kształtowane przez takich ludzi przebiegały. Skutki tej ideologii widzimy tu, w miejscu, w którym przebywamy. II Wojna Światowa była jedną z największych klęsk człowieka i tragedią ludzkości. Dwie ateistyczne, antychrześcijańskie ideologie – narodowego nazizmu i międzynarodowego komunizmu odrzuciły Boga i piąte przykazanie Jego Dekalogu, a to przykazanie brzmi „nie zabijaj”. Dziś w lasku Treblinki wspominamy rocznicę gehenny, męki i śmierci setek tysięcy istnień ludzkich. To z natury piękne miejsce kryje wspomnienie haniebnych poczynań ludzkich. Treblinka jako miejsce zagłady wpisuje się w historię II Wojny Światowej. Motywem tegorocznych obchodów wybuchu tej wojny były słowa: „pamięć i przestroga”. Słowa te domagają się od nas wszystkich pamięci o ofiarach, ale jednocześnie przestrzegają, by nigdy więcej nie dopuścić do tak strasznych, ludobójczych zbrodni. Współczesny niemiecki polityk po wizycie w Auschwitz i po tym, co tam zobaczył, stwierdził: „wizyta ta uodparnia na wszelki rasizm i szowinizm”. Obyśmy umieli się tak właśnie uczyć z historii.”
Po Mszy Świętej Dyrektor Muzeum Treblinka dr Edward Kopówka odczytał list prof. dr hab. Piotra Glińskiego, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:
„Sprzeciwiając się uprzedmiotowieniu człowieka przez hitlerowski aparat władzy, oddajemy dziś cześć istotom ludzkim. Każdy z nas jest odrębnym bytem obdarzonym unikalnym zespołem cech, doznań, i doświadczeń. Przyrodzoną ludzką godnością! Tę godność pragniemy przywrócić więźniom i ofiarom Treblinki.”
Gośćmi honorowymi obchodów upamiętniających ofiary Karnego Obozu Pracy Treblinka I byli więźniowie – Zygmunt Chłopek i Jan Zawadzki oraz rodziny i reprezentanci byłych więźniów Treblinki I.
W uroczystościach udział wzięli przedstawiciele władz państwowych i lokalnych oraz instytucji:
– Judyta Rozbicka-Prokopowicz – pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego;
– Józef Rostkowski – wicestarosta powiatu ostrowskiego;
– Jan Słomiak – burmistrz Miasta i Gminy Kosów Lacki;
– Bożena Kordek – wójt gminy Małkinia Górna;
– Marek Renik – wicestarosta powiatu węgrowskiego;
– Krzysztof Bukowski – prokurator IPN, delegatura IPN w Koszalinie;
– Joanna Gierczyńska – kierownik Muzeum Więzienia Pawiak;
– prof. Zofia Chyra-Rolicz – członek Rady Muzealnej Muzeum Treblinka;
– przedstawiciele żołnierzy AK Kosów Lacki i Sokołów Podlaski;
– przedstawiciele Związku Internowanych i Prześladowanych w PRL.
Na uroczystościach nie zabrakło również przedstawicieli ze szkół i innych instytucji:
– Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego z Kosowa Lackiego na czele z dyrektor Agnieszką Ajdys i wicedyrektor Anną Maliszewską;
– Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego z Kiełczewa na czele z Barbarą Sobieską;
– Liceum Ogólnokształcące i Szkoła Branżowa oraz przedstawiciele z klasy mundurowej z Kosowa Lackiego na czele z dyrektor Hanną Przesmycką;
– Zespół Szkół im. Stanisława Staszica z Małkini Górnej na czele z dyrektorem Wojciechem Hadałą;
– Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka z Jasienicy na czele z dyrektorem Edwardem Urbanowskim;
– Szkoła Podstawowa im. Zesłańców Syberyjskich z Kalinowa na czele z Bogdanem Jabłonka;
– Zespół Szkół Gminnych im. Jana Pawła II z Prostyni na czele z dyrektor Ewą Szymanik;
– Zespół Szkół Specjalnych im. Jana Pawła II w Sokołowie Podlaskim;
– Zespół Szkół Salezjańskich na czele z ks. dyrektorem Dariuszem Matuszyńskim;
– Przedszkole Samorządowe w Małkini Górnej na czele z dyrektor Zofią Grzymkowską;
– Szkoła Podstawowa nr 1 z Małkini Górnej na czele z Wandą Wilczyńską;
– Szkoła Podstawowa nr 2 z Małkini Górnej wraz z nauczycielami;
– Szkoła Podstawowa w Glinie na czele z Ewą Banaszuk;
– 40. Drużyna Harcerska im. Aleksandra Kamińskiego ze Szkoły Podstawowej z Kosowa Lackiego na czele z Hanną Ratyńską i Małgorzatą Wojtczuk;
– Hufiec ZHP im. Janusza Korczaka na czele z harcmistrz Barbarą Kozłowską;
– 14. Drużyna Harcerska „Sokoły” z Prostyni i Małkini Górnej na czele z podharcmistrz Ewą Roguską;
– 45. Drużyna Harcerska „Cienie” na czele z harcmistrz Anną Chmiel;
– 3. Gromada Zuchowa „Dzielne Plastusie”;
– 33. Sokołowska Drużyna Harcerska im. Danuty Siedzikówny „Inki”;
– 13. Sokołowska Drużyna Harcerska im. Elżbiety Zawadzkiej;
– 92 Sokołowska Drużyna Harcerska Żeńska NS Duchy Lasu im. Janusza Korczaka;
– 93 Sokołowska Drużyna Harcerska Męska NS Duchy Lasu;
– Komenda Chorągwi Mazowieckiej ZHP na czele z zastępcą komendanta podharcmistrzem Maciejem Robakiem
– żołnierze z Jednostki Wojskowej 22 Wojskowego Ośrodka Kartograficznego w Komorowie na czele z dowódcą Garnizonu Ostrów Mazowiecka płk. Janem Glińskim;
– grupa rowerowa z sadowieńskiego Klubu Seniora;
– przedstawiciele Straży Pożarnej i Policji;
– przedstawiciele Miejskiej Biblioteki w Sokołowie Podlaskim;
oraz liczni mieszkańcy okolicznych miejscowości.
Po zakończonej Mszy Świętej miała miejsce część artystyczna w wykonaniu: Ani Borowej, Mateusza Mazurka, Szymona Mariańskiego i Mariusza Wujka. Na koniec uroczystości zgromadzeni goście złożyli przed pomnikiem Ofiar Karnego Obozu Pracy Treblinka I kwiaty i znicze.
Wszystkim obecnym serdecznie dziękujemy za tak liczne przybycie na uroczystości.