Upamiętnienie w Rogowie

Po przeszło siedemdziesięciu latach, które minęły od czasu deportowania przez Niemców osiemdziesięciu ośmiu mieszkańców Rogowa do Karnego Obozu Pracy w Treblince, odsłonięto przed kościołem rogowskim kamień upamiętniający to tragiczne wydarzenie z czasów II wojny światowej. Wyryto na nim nazwiska osób, które 9 czerwca 1943 r. zatrzymano podczas obławy i wywieziono do obozu. Wśród aresztowanych byli zarówno rodowici mieszkańcy Rogowa, jak i osoby czasowo przebywające na terenie wsi. Po kilku miesiącach zostali oni zwolnieni z obozu. Najdłużej za drutami przebywali: Zygmunt Chłopek i Stefan Szymański, których jako ostatnich zwolniono 30 października 1943 r. Do domu nie wróciło jednak dwanaście osób, które w Treblince zostały zamordowane. Nie znamy przyczyn zorganizowania przez Niemców obławy rogowskiej, ale jedną z nich była zapewne potrzeba zapewnienia bezpłatnej siły roboczej przy eksploatacji żwirowni w Treblince.

Podczas uroczystości, które miały miejsce w niedzielę 28 września 2014 r. w kościele św. Anny w Rogowie, biskup drohiczyński Tadeusz Pikus odprawił Mszę św. w intencji osób wywiezionych z tej miejscowości do Karnego Obozu Pracy w Treblince, modląc się o łaskę życia wiecznego dla zmarłych i Boże błogosławieństwo dla żyjących. Po jej zakończeniu ordynariusz poświęcił postawione przed świątynią kamienne upamiętnienie. W uroczystościach udział wzięło dwóch ostatnich więźniów Karnego Obozu Pracy w Treblince, których pojmano podczas obławy rogowskiej: Zygmunt Chłopek i Jan Zawadzki. Pierwszy z nich przemawiając do zebranych pod kościołem stwierdził, że kamienna tablica jest zarówno hołdem złożonym ofiarom, jak i trwałym upamiętnieniem dramatycznych wydarzeń, które rozegrały się w Rogowie podczas niemieckiej okupacji.

Po zakończeniu uroczystości religijnych w miejscowej remizie strażackiej odbyła się konferencja poświęcona dziejom miejscowości i okolic. Jako pierwszy wystąpił Bogusław Niemirka, badacz – regionalista, który omówił dzieje gminy Repki. W skład tej jednostki terytorialnej od lat wchodzi Rogów. Ks. Zenon Czumaj, dyrektor Muzeum i Archiwum Diecezjalnego w Drohiczynie, przedstawił historię diecezji drohiczyńskiej, do której obecnie należy Rogów. Wystąpienie Jacka Odziemczyka, nauczyciela historii w Gimnazjum nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Sokołowie Podlaskim, było poświęcone dziejom Rogowa i tamtejszej parafii. Natomiast Edward Kopówka, kierownik Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince, omówił historię Karnego Obozu Pracy, zwanego powszechnie obozem polskim, a utworzonego przez Niemców latem 1941 r. w celu eksploatacji miejscowej żwirowni. W następnym roku w celu eksterminacji ludności żydowskiej obok niego uruchomiono obóz zagłady. W swoim wystąpieniu prelegent podał również przypuszczalne przyczyny zorganizowania przez Niemców obławy rogowskiej. Poruszające były wystąpienia Zygmunta Chłopka i Jana Zawadzkiego, więźniów Karnego Obozu Pracy w Treblince, którzy opowiedzieli zebranym o przebiegu akcji niemieckiej w Rogowie oraz trudach życia obozowego. W imieniu organizatorów podczas spotkania głos zabrali; – proboszcz parafii rogowskiej ks. Robert Nowaszewski oraz wójt gminy Repki Krystyna Mikołajczuk-Bohowicz.

Witold Bobryk

3 października 2014