10 maja 2014 roku mija 50. rocznica odsłonięcia upamiętnienia przestrzenno pomnikowego na terenie byłego Obozu Zagłady w Treblince. W ten sposób postanowiono utrwalić pamięć o zbrodniach niemieckich i austriackich nazistów popełnionych na ludności żydowskiej.
Sprawa upamiętnienia Obozu Zagłady, a zarazem utworzenia w tym miejscu mauzoleum była poruszana od momentu pojawienia się na terenie komisji mających na celu badanie zbrodni hitlerowskiej już w latach czterdziestych. Pierwszy projekt autorstwa Alfonsa Zielonki i Władysława Niemca z 1947 r. nie został zrealizowany. Teren obozu przez wiele lat powojennych był profanowany. Prace porządkowo-budowlane rozpoczęto na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych.
Jednocześnie aby przybliżyć społeczeństwom miejsce upamiętnione nowym pomnikiem-mauzoleum, Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa wydała broszurę autorstwa Janusza Gumkowskiego i Adama Rutkowskiego poświęconą obozowi i jego historii w kilku językach.
Główna uroczystość odsłonięcia pomnika miała miejsce 10 maja 1964 roku. Na terenie byłego Obozu Zagłady zebrało się 30 tysięcy osób. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele społeczności żydowskiej z Polski i zagranicy, władz, wojsko, harcerze, rodziny pomordowanych i mieszkańcy okolicznych miejscowości. Przybyli żyjący więźniowie: z Izraela – Jankiel Wiernik, z Pragi – Richard Glazar, z Paryża- Berl Duszkiewicza oraz mieszkający w Polsce – Zenon Gołaszewski.
Wśród przemawiających znaleźli się m. in. Janusz Wieczorek, ówczesny szef Urzędu Rady Ministrów i przewodniczący Rady Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa, Antoni Mierzwiński, przewodniczący prezydium wojewódzkiej warszawskiej Rady Narodowej, pisarka Seweryna Szmaglewska (autorka autobiograficznej książki Dymy nad Birkenau) i Salo Fiszgrund, członek władz Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.