Oś czasu Treblinka II obóz zagłady Treblinka II - Oś czasu194222 lipca 1942Pierwsza deportacja ludności żydowskiej z getta warszawskiego. 22 lipca 1942 roku o godzinie 10.00 rano prezes Rady Żydowskiej Adam Czerniakow został poinformowany przez szefa sztabu akcji „Reinhardt” Hermanna Höfle o rozpoczęciu „przesiedlenia na wschód”. Przy udziale funkcjonariuszy Żydowskiej Służby Porządkowej Żydzi gromadzeni byli na Umschlagplatzu i wywożeni do Treblinki.23 lipca 1942 Pierwszy transport z „przesiedleńcami” z Warszawy trafia do obozu zagłady w Treblince. Pierwszym komendantem obozu zagłady został dr Irmfried Eberl. Budowa obozu zagłady rozpoczęła się na początku czerwca 1942 roku. Prace były wykonywane przez żydowskich robotników z gett oraz polskich więźniów z pobliskiego karnego obozu pracy. Do czasu przybycia pierwszego transportu wybudowano budynek z trzema komorami gazowymi oraz baraki mieszkalne dla więźniów i załogi. Do obozu doprowadzono odgałęzienie od bocznicy łączącej żwirownię z linią kolejową Siedlce-Sokołów Podlaski-Małkinia.ok. 6.sierpnia 1942Do obozu zagłady w Treblince trafia Janusz Korczak i ok. 200 wychowanków Domu Sierot. Janusz Korczak, a właściwie Henryk Goldszmit, wraz z innymi pracownikami Domu Sierot (m.in. Stefanią Wilczyńską, Natalią Poz, Różą Lipiec-Jakubowską i Różą Sztokman-Azrylewicz) oraz ok. 200 podopiecznych zostało wywiezionych do obozu zagłady w Treblince podczas tzw. wielkiej akcji likwidacyjnej getta warszawskiego. 26 sierpnia 1942Odilo Globocnik, Christian Wirth i Josef Oberhauser wizytują obóz zagłady w Treblince. Irmfried Eberl zostaje odwołany z funkcji komendanta. W związku z chaosem panującym w Treblince, który uniemożliwiał zachowanie w tajemnicy istnienia obozu zagłady oraz braku oczekiwanych dostaw złota i kosztowności, Odilo Globocnik wraz z inspektorem obozów zagłady Christianem Wirthem i jego adiunktem Josefem Oberhauserem osobiście udali się na inspekcję do obozu zagłady Treblinka II. Po rozpoznaniu sytuacji Irmfried Eberl został odwołany z funkcji komendanta, a zabudowania obozowe zostały przebudowane.1 września 1942Drugim komendantem obozu zagłady Treblinka II zostaje Franz Stangl, wcześniej komendant obozu zagłady w Sobiborze. Po odwołaniu Irmfrieda Eberla, stanowisko to objął Franz Stangl. Jego głównym zadaniem po objęciu funkcji komendanta obozu zagłady w Treblince było usprawnienie, reorganizacja i utajnienie procesu uśmiercania w Treblince. W tym celu Stangl zlecił m.in. wybudowanie drewnianej atrapy dworca, w celu zmylenia i dezorganizacji przybywających tu osób.1943przełom lutego i marca 1943Wizyta osób odpowiedzialnych za proces zagłady ludności żydowskiej. W obozie zagłady Treblinka II wybudowano specjalny ruszt, na którym palono ciała w celu zacierania śladów ludobójstwa. Było to spowodowane m.in. przepełnieniem masowych grobów, z których wydobywał się odór rozkładających się ciał oraz odkryciem masowych grobów w lasach katyńskich. Czynniki te przekonały Niemców o konieczności pozbycia się zwłok w jak najszybszym czasie.2 sierpnia 1943Wybuch powstania w obozie zagłady. Więźniowie mając świadomość tego, że SS wkrótce ich uśmiercą, zorganizowali bunt. Przygotowywanie powstania trwało kilka miesięcy i rozpoczęło się 2 sierpnia 1943 roku. Więźniowie, mając dorobiony klucz, wynieśli broń ze zbrojowni, później podłożyli ogień w barakach i przypuścili szturm na główną bramę obozu. Powstanie trwało 20–30 minut, z czego ostra wymiana strzałów około 10 minut. Około 200 więźniom udało się wydostać z obozu, jednak końca wojny doczekało co najwyżej 100 osób. Wybuch powstania wstrzymał na około miesiąc transporty oraz mordowanie w komorach gazowych.23 sierpnia 1943Ostatni transport Żydów do obozu zagłady. Byli w nim Żydzi z Białegostoku. Pożar wywołany przez więźniów obozu zagłady niszczył część zabudowań obozowych, jednak więźniom nie udało się zniszczyć komór gazowych. Po opanowaniu buntu do obozu zagłady dalej były kierowane transporty z „przesiedleńcami”.17 listopada 1943Likwidacja obozu zagłady. Po powstaniu w obozie rozpoczęto jego stopniową likwidację. Rozebrano wszelkie obozowe zabudowania oraz instalacje. Wybudowano gospodarstwo dla ukraińskiej rodziny, a teren obozu zaorano i zasiano łubinem. 25-30 więźniów z ostatniego komanda – Restkommando rozstrzelano na skraju lasu. W drugiej połowie lipca 1944 r., przed nadejściem Armii Czerwonej, ukraińska rodzina zamieszkująca tereny teren obozu zagłady podpaliła dom z zabudowaniami gospodarczymi i ewakuowała się w stronę Warszawy.1944ok. 6 sierpnia 1944Kolejarz Franciszek Ząbecki wyniósł ze stacji kolejowej Treblinka dokumenty potwierdzające zbrodnie popełnione w obozie zagłady w Treblince. Pozyskane materiały zostały wykorzystane w procesach przeciwko niemieckim oprawcom.196410 maja 1964Odsłonięcie upamiętnienia przestrzenno-pomnikowego autorstwa Adama Haupta, Franciszka Duszeńko i Franciszka Strynkiewicza.
