Dnia 3 września w Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince odbyło się otwarcie wystawy „Deportacja Żydów z Macedonii do Treblinki 1943”. Organizatorem spotkania było Centrum Holocaustu Żydów z Macedonii, Ambasada Republiki Macedonii w Warszawie oraz MWiM.
Wystawa poświęcona jest 7 tys. 144 Żydom z Macedonii, którzy zostali zamordowani w niemieckim nazistowskim Obozie Zagłady w Treblince. Pamięć o ofiarach Holocaustu została upamiętniona 24 września 2008 roku, kiedy to na terenie byłego obozu odsłonięto kamień z napisem „Macedonia”. W niedzielę 3 kwietnia MWiM wzbogaciło się o dodatkowe informacje opracowane w języku angielskim. Przybliżają one historię Królestwa Jugosławii, dzisiejszej Republiki Macedonii oraz Królestwa Bułgarii. Plansze informacyjne i specjalnie wydane na niedzielne spotkanie foldery zawierają także dane na temat deportacji macedońskich Żydów do Treblinki i ich męczeńskiej drogi do komór gazowych. Nie brakuje również zdjęć i opisów zaistniałych w okresie wojennym zdarzeń.
Przybyłych na otwarcie wystawy gości przywitał Edward Kopówka, kierownik MWiM. W krótkich słowach podziękował on za zorganizowanie spotkania i zapewnił, że płynące z niego informacje przyczynią się do poszerzania wiedzy o grozie drugiej wojny światowej. Później przyszedł czas na przemówienia gości. – Dziś jesteśmy tu razem z wami, aby pamiętać i modlić się za dusze tych, którzy odeszli – mówiła podczas otwarcia Martina Antik, wiceprezes zarządu Centrum Pamięci Holocaustu w Macedonii. – Holocaust jest ludobójstwem Żydów, wyjątkową tragedią w historii ludzkości. Macedoński przykład jest ohydny i bolesny ze względu na fakt, że 98% całej ludności żydowskiej odeszło na zawsze. Jesteśmy tu dzisiaj też po to, aby wspólnie promować tą wystawę, która jest fragmentem naszego wkładu w to, co nazywamy pamięcią i częściowym znakiem tego, że zostawiamy za sobą przeszłość, dzień dzisiejszy, a nawet przyszłość. Jestem przekonana, że to dobry sposób, aby wziąć udział w serii świadectw, które ukształtują jasną drogę wiodącą z przeszłości ku przyszłości. W ten bowiem oto sposób spełnimy „Sin memoria no aj avenir”, czyli „Bez pamięci nie ma przyszłości” – dodała na zakończenie.
Kilka słów dodała też ambasador Macedonii Gorica Atansova-Gjorevska. – Rząd Republiki Macedonii bierze aktywny udział w różnych wydarzeniach upamiętniających Holocaust – informowała Gorica Atansova-Gjorevska. – Dzisiejsza wystawa jest wynikiem owocnej wizyty studyjnej przedstawicieli Wspólnoty Żydowskiej w Macedonii i Centrum Pamięci Holocaustu w Polsce i kolejnym potwierdzeniem owocnych stosunków między Republiką Macedonii i Rzeczpospolitą Polską. Jesteśmy przekonani, że współpraca pomiędzy naszymi krajami w temacie Holocaustu, edukacji, badań i kultury będzie się dalej rozwijać i umacniać – podkreśliła ambasador.
Po zwiedzeniu muzeum i zapoznaniu się z ideą spotkania, wszyscy jego uczestnicy przeszli pod pomnik główny i kamień z napisem „Macedonia”. Tam po modlitwie rabbiego Yehoshua Ellis’a złożono kwiaty i zatopiono się pamięcią w historię narodu macedońskiego.
Na otwarciu wystawy obecni byli m. in.: Duško Kovačević – Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Bośni i Hercegowiny w Rzeczypospolitej Polskiej, Ivan Kitov – Pierwszy Sekretarz Ambasady Republiki Bułgarii w Warszawie, Mikołaj Jarmoluk – Radca Ambasady Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej, Rabbi Yehoshua Ellis i Bożena Kordek – Wójt Gminy Małkinia Górna.
Aneta Korczak