Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady ustanowiony został w 2006 r. W Muzeum Treblinka po raz trzeci uczestnicy uroczystości i Pracownicy Muzeum spotykali się by uczcić pamięć ofiar. Obchody tej uroczystości wyznaczono na 14 czerwca. Tego dnia, w 1940 r. do obozu koncentracyjnego Auschwitz przybył pierwszy transport polskich więźniów politycznych. Było to 728 osób z Tarnowa, wśród nich żołnierze Wojska Polskiego, członkowie organizacji niepodległościowych, harcerze, studenci a także niewielka grupa polskich Żydów.
Dyrekcja Muzeum Treblinka wręczyła Medale pamiątkowe „Zasłużony dla Muzeum Treblinka”. Stanowią one uhonorowanie szczególnych zasług na rzecz Muzeum Treblinka niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady i obozu pracy (1941-1944).
W dnu dzisiejszym otrzymali go:
- Pan Józef Maliński prezes Mazowieckiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych (ZKRPiBWP).
Pan Maliński jest szczególnie zaangażowany na rzecz edukacji młodzieży z Polski i Niemiec na temat Holokaustu. Organizuje spotkania, na których opowiada historię swojej rodziny, która udzieliła pomocy Żydom w czasie II wojny światowej i została odznaczona medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
- Ksiądz Paweł Rytel-Andrianik, dyrektor Biura ds. Komunikacji Zagranicznej Konferencji Episkopatu Polski. Medal jest wyrazem wdzięczności za zaangażowanie w rozpowszechnianie trudnej historii Karnego Obozu Pracy Treblinka I i Obozu Zagłady Treblinka II.
- Pani Bożena Kordek, wójt Gminy Małkinia Górna, od wielu lat służy radą i pomocą w każdym czasie. Promuje Muzeum Treblinka wśród samorządowców oraz wśród innych osób i instytucji.
- Delegatura w Siedlcach, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie od wielu lat prowadzi całościowy nadzór nad Muzeum. W szczególny sposób nad działaniami inwestycyjnymi i badaniami archeologicznymi.
- Starostwo Powiatowe w Sokołowie Podlaskim, pełni nadzór administracyjny nad Muzeum. Promuje Muzeum wśród samorządowców oraz innych osób i instytucji, zachęca młodzież do przyjazdu w to miejsce.
- Zespół Szkół im. St. Staszica w Małkini Górnej, od lat współpracuje z Muzeum. Uczniowie biorą czynny udział w uroczystościach organizowanych przez Muzeum Treblinka. Na terenie Muzeum młodzież z tej szkoły współpracuje z młodzieżą niemiecką, zachęca innych do przyjazdu w to miejsce.
- Barbara Janina Sochal Prezes Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka. z inicjatywy Muzeum Treblinka oraz Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka w 2021 r. powstał Las Korczakowski. Celem tej inicjatywy jest upamiętnienie Janusza Korczaka, Stefanii Wilczyńskiej i wszystkich osób z nimi współpracujących, a przede wszystkim dzieci, które zginęły w Obozie Zagłady Treblinka II. Do tej pory w Lesie zasadzono 47 klonów.
Po wręczeniu medali uroczystości zainaugurował występ muzyczny Witolda Radomskiego, mieszkańca Kosowa Lackiego, nauczyciela wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej w Kosowie Lackim, działacza społeczno-kulturalnego. Zaprezentował aranżacje trzech wierszy napisanych przez Halinę Birenbaum, ocalałą z Holokaustu. Halina Birenbaum podczas licznych spotkań na całym świecie propaguje trudną historię II wojny światowej i Zagłady. Tematykę Treblinki podejmuje także w swojej twórczości pisarskiej i poetyckiej.
- Wiersz „Jedźcie do Treblinki”, który został napisany po powrocie z Polski we wrześniu 1986 r. Jako jeden z nielicznych powstał od razu w języku hebrajskim. Większość wierszy Pani Halina pisze w języku polskim i tłumaczy je na hebrajski.
- Wiersz „Czy mnie widzisz, Mamo?” napisany w kwietniu 1983 r. pochodzi z tomiku wierszy „Nawet gdy się śmieję”.
- Wiersz „Dziękuję za miłość” z marca 1985 r. również z tomiku wierszy „Nawet gdy się śmieję”.
- Czwarty utwór to „Ballada o starym Doktorze”, odnoszący się do Janusza Korczaka. Autorem tekstu jest Ryszard Marek Groński.
Pracownicy Muzeum Treblinka przybliżyli zgromadzonym historię Obozu Zagłady Treblinka II, Karnego Obozu Pracy Treblinka I, Żwirowni, Miejsca Straceń, stacji kolejowej, odczytując relacje byłych więźniów i wiersze.
Wśród zgromadzonych gości, oprócz osób i instytucji uhonorowanych medalem piątkowym „Zasłużony dla Muzeum Treblinka” znaleźli się: Izabella Wrona-przedstawiciel Wojewody Mazowieckiego, Dariusz Stopa – przedstawiciel Marszałka Województwa Mazowieckiego, Urszula Krzymowska-Radna powiatu Sokołów Podlaski reprezentująca Senatora Waldemara Kraskę, Elżbieta Sadowska-Starosta Powiatu Sokołów Podlaski, Jacek Odziemczyk – Przewodniczący Rady Powiatu Sokołów Podlaski, Bożena Andrzejczuk z Urzędu Miasta i Gminy Kosów Lacki, Józef Rostkowski – Wicestarosta powiatu ostrowskiego, prof. dr hab. Zofia Chyra-Rolicz – członek Rady Muzeum przy Muzeum Treblinka, Grażyna Sikorska – wójt gminy Sterdyń, Ewa Siwek – dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Małkini Górnej, Eliza Czapska – dyrektor Muzeum Zbrojowni na zamku w Liwie, Małgorzata Iwańska-Kania – dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sokołowie Podlaskim, Marcin Celiński – dyrektor Sokołowskiego Ośrodka Kultury wraz z delegacją, Karolina Kolbuszewska – dyrektor Muzeum Domu Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej, Agnieszka Gaś – dyrektor Zespołu Szkół im. Stanisława Staszica w Małkini Górnej wraz z Wojciechem Hadałą i młodzieżą.
Zwieńczeniem uroczystości było złożenie wieńców pod pomnikami na terenie upamiętnienia Obozu Zagłady Treblinka II i Miejsca Straceń. Po uroczystych obchodach zgromadzeni mieli możliwość obejrzenia wystawy pt.: „Szczeliny” autorstwa Barbary Janiny Sochal i Agi Sochal. Tematyka wystawy dotyczy Zagłady, ze szczególnym uwzględnieniem Treblinki. Motywem przewodnim wystawy jest szczelina, czyli rozdarcie, przedstawiona jako symboliczna wyrwa w historii, jaką spowodowała Zagłada. Jest ona dostępna w sali konferencyjnej Muzeum Treblinka do dnia 2 sierpnia 2023 r.
I.F.