Kilka tygodni temu ukazała się, wydana w dwóch językach: polskim i niemieckim, bardzo ciekawa publikacja poświęcona Akcji „Reinhardt”. Ten enigmatyczny kryptonim nadano jednej z największych zbrodni w dziejach ludzkości.
„Akcja „Reinhardt” jest określeniem nadanym przez niemieckich nazistów w czasie II wojny światowej dla określenia mordu na Żydach w ramach tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej. Akcję zrealizowano głównie w specjalnie zorganizowanych obozach zagłady. Między marcem 1942 a październikiem 1943 r. zginęło co najmniej 1,8 miliona ludzi, których według nazistowskich ustaw rasowych uznano za Żydów.(…)”
Artykuły publikowane w „Akcja „Reinhardt”. Historia i upamiętnienie” powstały na podstawie referatów wygłoszonych w trakcie konferencji w lipcu 2017 r. Konferencja została zorganizowana przez Touro College w Berlinie wraz z Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk, w siedzibie PAN w Berlinie.
Redaktorami naukowymi wydawnictwa są: dr hab. Stephan Lehnstaedt – profesor w Touro College w Berlinie oraz dr hab. Robert Traba – profesor w Instytucie Studiów Politycznych PAN w Warszawie.
Jednym z autorów artykułów jest Dyrektor Muzeum Treblinka. dr Edward Kopówka. Tekst poświęcony jest współpracy polsko-niemieckiej w Miejscu Pamięci Treblinka.
Zmiany, dokonujące się w relacjach polsko – niemieckich w Miejscach Pamięci, cytując prof. Stephana Lehnstaedta i prof. Roberta Trabę: „dokumentuje w swoim tekście Edward Kopówka, dyrektor Muzeum w Treblince. Jego opis polsko-niemieckich spotkań, zwłaszcza uczniów, jest imponującym dowodem kształtowania żywego krajobrazu pamięci w miejscach poobozowych. Mimo położenia Treblinki w odległym, niedogodnym komunikacyjnie miejscu, stało się to możliwe dzięki zaangażowaniu nauczycieli i społeczników, w oparciu o zasady społeczeństwa obywatelskiego”.
Dzięki współpracy Centrali do Szkoleń Politycznych Saksonii-Anhalt i Muzeum Treblinka, Miejsce Pamięci odwiedzają uczniowie wielu szkół, m.in. z miejscowości Wettin, Merseburg, Dessau, Burg i Querfurt. Pierwszą szkołą, która podjęła współpracę z Muzeum było Gimnazjum Bethel przy Zespole Szkól im. Friedrich von Bodelschwingha w Bielefeld. Wizyta w Treblince stała się inspiracja do stworzenia projektu wystawy i albumu Treblinka II – Obóz Zagłady, Treblinka II – das Vernichtungslager (obecnie w Muzeum prezentowana jest cześć wystawy oraz dostępny jest album).
Dobór tematów poszczególnych artykułów w publikacji pozwala na przeanalizowanie Akcji „Reinhardt” w bardzo szerokiej perspektywie: naświetla mechanizmy i decyzje konkretnych ludzi odpowiedzialnych za przeprowadzenie „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, przedstawia podjęte badania naukowe, gdyż, cytując prof. Stephana Lehnstaedta: „Pomimo gigantycznych rozmiarów zbrodni wiedza o niej pozostaje znikoma”. Książka rzuca również światło na powojenne procesy zbrodniarzy oraz osadza tą trudną historię w czasach współczesnych, opowiadając o miejscach pamięci po byłych niemieckich obozach zagłady, jak również o bardzo aktualnym mierzeniu się z tragiczną spuścizną II wojny światowej.